ชื่อสมุนไพร: ฝาง

ชื่ออื่นๆ: หนามโค้ง,ฝางแดง,ฝางส้ม,ฝางเสน,ขวาง,ง้าย,โซปั๊ก,ซูฟางมู่,ซูมู่

ชื่อสามัญ: Sappan tree , sappan

ชื่อวิทยาศาสตร์: Caesalpinia Sappan Linn.

วงศ์: Leguminosae

ต้นฝางสมุนไพรมากสรรพคุณ

ฝางเป็นไม้พุ่มแตกกิ่ง ลำต้นและกิ่งมีหนามแข็งและโค้งสั้น ๆ อยู่ทั่วไป โดยฝางจะมี 2 แบบ ถ้าเนื้อไม้หรือแก่นเป็นสีแดงเข้มและมีรสขมหวานจะเรียกว่า "ฝางเสน" แต่ถ้าแก่นไม้เป็นสีเหลืองส้มและมีรสฝาดขื่นจะเรียกว่า "ฝางส้ม" ซึ่งในแก่นของต้นฝางประกอบด้วยสารประกอบ Brazilin ซึ่งเป็นสารหลักที่ทำให้เกิดสีในฝาง สามารถละลายน้ำและเปลี่ยนรูปได้เมื่อเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชั่น ทำให้เกิดสารสีแดง ชื่อว่า บราซิลลีน (brazilein) ออกมา

ประโยชน์ของฝาง

กิ่งแก่นำไปต้มกินเป็นน้ำชา
ในปัจจุบันมีการนำมาแปรรูปเป็นน้ำดื่มสมุนไพรฝาง มีทั้งในรูปแบบพร้อมดื่มและแบบชง โดยช่วยบรรเทาอาการร้อนใน แก้เสมหะ บำรุงโลหิต แก้เลือดกำเดา ฯลฯ
 แก่นไม้นำมาต้มกับน้ำดื่มผสมกับใบเตยหรือมะตูม จะช่วยให้มีสีสันสวยงามน้ำต้มจากแก่นฝางแดงจะให้สีแดงที่เรียกว่า Sappanin นิยมนำมาใช้เป็นส่วนผสมหลักของน้ำยาอุทัย ผสมในน้ำดื่ม สีผสมอาหาร และนิยมนำมาย้อมสีผ้าไหม ผ้าฝ้าย เป็นต้น นอกจากจะใช้เนื้อไม้ในการย้อมสีแล้ว ยังนำมาทำเป็นสีทาตัวสำหรับงานเทศกาลในอินเดียอีกด้วย ซึ่งในสมัยกรุงศรีอยุธยาเนื้อไม้ของต้นฝางถือเป็นสินค้าส่งออกที่สำคัญ เป็นเครื่องบรรณาการอย่างหนึ่ง รวมทั้งเคยเป็นสินค้าผูกขาดของรัฐอย่างหนึ่งรากของต้นฝางจะให้สีเหลืองที่ใช้ทำสีย้อมผ้าและไหมได้ หรืออาจใช้เป็นสีผสมอาหารและเครื่องดื่มต่าง ๆ ได้
ภูมิปัญญาชาวบ้านจะใช้แก่นของต้นฝาง ไปตอกลงบนต้นขนุนจนถึงเนื้อไม้ จะไปกระตุ้นให้ขนุนติดลูกบริเวณที่เราตอกลงไปเนื้อไม้นำมาใช้ทำเป็นเครื่องเรือนชั้นดี ตกแต่งชักเงาได้ดี โดยสีของเนื้อไม้จะออกแดงหรือสีน้ำตาลเข้ม
ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับหรือปลูกเป็นไม้ให้ร่มเงาแต่ต้องหมั่นตัดกิ่งที่เลื้อยพันออกเพื่อให้เป็นทรงตามต้องการ เมื่อออกดอกจะออกดอกดกสีเหลืองงามอร่ามเด่นชัด และยังนิยมปลูกเป็นแนวรั้วบ้านตามชนบท

ฝางมีสรรพคุณทางยามากมาย
 บำรุงร่างกาย
 ขับประจำเดือน / เป็นยาบำรุงเลือดของสตรี (สุภาพบุรุษจะรับประทานก็ได้)
 แก้ท้อาการท้องร่วง
 บรรเทาอาการร้อนใน
 รักษาน้ำกัดเท้า
 รักษาโรคความดันโลหิต
 ช่วยทำให้เลือดไหลเวียนสะดวก
 ทำให้ผิวพรรณสดใส เปล่งปลั่ง
 แก้เส้นเลือดอุดตัน
 เพิ่มเม็ดเลือดแดงในร่างกาย ทำให้ระบบในร่างกายสมดุลมากยิ่งขึ้น
 ยับยั้งเนื้องอก และ เซลล์มะเร็ง
 แก้กษัย
 แก้ปัสสาวะขัด
 ขับน้ำคาวปลา
 ลดการปวดมดลูกในสตรีหลังคลอด
 ลดปวดบวม
 ขับหนองในฝีอักเสบ

เพราะฉะนั้นหากใครกำลังมองหาสมุนไพรบำรุงเลือดที่ไม่ได้ช่วยแค่บำรุงเลือด "ฝาง" ถือเป็นทางเลือกที่ดีเลยทีเดียว

ข้อควรระวังในการใช้สมุนไพรฝาง

*ฝางมีฤทธิ์เป็นยาขับประจำเดือน  จึงไม่ควรนำไปใช้กับสตรีที่กำลังตั้งครรภ์